Kist Çeşitleri
Kistler, vücutta içeriği sıvı veya yarı katı olan maddelerle dolu boşluklardır. Kistlerin içi epitel dokuyla döşeli olduğunda bu gerçek kist, bununla döşeli olmayanlar ise yalancı kist olarak tanımlanır. Oluşumları bazı durumlarda iç organlar veya doğumsal kaynaklı bozukluklar nedeniyle olsa da genellikle iltihap nedeniyle meydana gelir. Diş kisti iltihapla oluşan kist türlerindendir. Bazı kistler ise parazit kaynaklı olabilir.
Çok sayıda kist türü bulunmakla birlikte, en sık görülenleri aşağıdaki gibidir: - Alt Deri Kisti: Bu tür kistler doğuştan olabileceği gibi, sonradan da oluşabilirler. Sonradan oluşanlar genellikle cerrahi operasyonlar ve travma nedeniyle meydana gelir. En fazla boyun, yüz, erbezleri ve apış arasında görülür. Kistlerin içinde sarı bir sıvı bulunur. Tedavi edilmeleri için ameliyatla alınmaları gerekir.
- Üst Deri Kisti: Üst deride cilt altı dokusunda oluşan bu kistler genellikle doğuştan vardır. Alt deri kistleri gibi ameliyatla tedavi edilirler.
- Yağ Dokusu Kisti: Bunlar yağ bezlerindeki büyümeden dolayı oluşur. Vücutta çeşitli bölgelerde etkili olabilirler. Cilt altında veya üzerinde oluşabilirler. İçi beyazımsı, yumuşak ve yağlı olan bir sıvıyla dolu olur. Bunlar da ameliyatla tedavi edilir.
- Kist Hidatik: Bu kistler vücuttaki en tehlikeli türlerdir. Akciğerde, karaciğerde ve bazı dokularda bozukluklara neden olur. Kistlerin oluşumu köpeklerin ince bağırsağında olan Tenya Ekinokokus'un dışkısıyla birlikte dışarıya atılması ve bunun içme sularına, sebze ve meyveye bulaşmasıyla, insanların da bunları tüketmesiyle olur. Yumurtalar insan ince bağırsağında kurtçuklara neden olur. Kurtçuklar bağırsaklarda damar sistemine girip, buradan karaciğere ulaşır. Eğer karaciğerde tutunamazlarsa sağ kalbe geçer, buradan da akciğere ulaşırlar. Bundan sonra kan dolaşımı yoluyla diğer iç organlara gidebilirler. Hangi organa yerleşirlerse, burada kist hidatik denen kistik yapılar meydana getirirler. Bunların %70 kadarı karaciğerde yerleşmektedir. İltihabi dokuya yerleşen kurtçuklar, burada iltihabi tepkimeye neden olur. Bu ortalama 30 gün içinde kist şekline dönüşür. Bazı kistler yaklaşık 10-20 yıl içinde büyüyebilir. Büyüme arttıkça kistin yerleştiği dokuda yıkım olur. Bu kist türleri karaciğer ve akciğeri ayrı ayrı etkilediğinden, değerlendirmeleri farklı olur.
Karaciğer Kist Hidatiği: Karaciğere yerleşen kistlerde %90 oranında safra yolları ile safra akımını engelleme olur. Hastada bulantı ve kusma, karnın sağ üst tarafında sancı, karın ağrısı, solunumda zorlanma, farklı derecede sarılık, yüksek ateş gibi belirtiler görülür. Eğer kist büyürse, bu elle bile fark edilebilir. Tedavisinde kistin ameliyat edilmesi gerekir.
Akciğer Kist Hidatiği: Bu tür kistler genellikle sağ akciğeri etkiler. Uzun yıllar herhangi bir belirti vermeden gelişimini sürdürebilirler. Başlangıçta göğüs ağrısı, öksürük ve kanlı balgam gibi belirtiler gösterirler. Nadiren kist plevra boşluğuna yönelirse, şiddetli göğüs ağrısı, nefes alma zorluğu, morarma etkisi ve şok gibi daha ağır etkiler olabilir. Röntgen ve laboratuvar tetkikleri yapılarak tanı konan kistler, ameliyatla tedavi edilirler.
|
