Pineal kist, beyin ve beyincik arasında yer alan pineal bezden kaynaklanan kistlerdir. Bu bölgede oluşan kistler çoğunlukla iyi huyludur. Pineal bez, beynin diensefalon bölgesinde, sırt kısmında bulunur ve hipofiz bezi gibi kısa bir sapla beyne bağlıdır. Bezde iki önemli hormon bulunur:

Pineal bez, vücutta önemli kabul edilen nöroendokrin bir organdır ve talamusun arka bölümüne yerleşir. Şekli konik olan bez, 5-8 mm uzunluğunda, 3-5 mm genişliğinde ve 120-150 gram ağırlığındadır. Pineal bezde kan akımı, böbreklerden sonra en yüksek seviyededir. Bezdeki hormonal aktivite, diğer hormonal organlardan farklı olarak sinirsel uyarıyla gerçekleşir. Melatonin salınımı, ışık ve karanlığa bağlı olarak düzenlenir; ışıkta melatonin salınımı azalır, karanlıkta artar. Bu uyarılar retinadan itibaren kompleks sinirsel uyarılarla beze ulaşır.

Normalde bir insanda pineal bez, 7 yaşına kadar büyür. Bu yaştan sonra glia ve bağ dokusu hücrelerinin artması, kist oluşumuna işaret eder. Pineal kistler bu süreçte oluşmaya başlar. Yaşın ilerlemesiyle birlikte pineal bezdeki sekresyonun azalması ve kalsiyum tuzlarının çökmesiyle "beyin kumu" da görülebilir.

Pineal bezde oluşan kistler sıvı toplanmasına neden olmazsa, tedavi edilmelerine gerek yoktur. Pineal kistin ilaç tedavisiyle ya da cerrahi girişimle alınması genellikle gereksizdir. Ancak, bu kist beyinde su toplanmasına (hidrosefali) neden olursa, hasta beyin cerrahı tarafından ameliyat edilmelidir. Bölgenin anatomisinden dolayı burada beyin boşlukları bulunur ve bazı durumlarda bu boşluklar normalden daha fazla genişleyebilir. Bu nedenle hastanın detaylı bir şekilde muayene edilmesi tavsiye edilir. Pineal kistler genellikle zararsız kabul edilir ve sonradan gelişebileceği gibi doğuştan da olabilir. Tanı için genellikle MR gibi ileri tetkiklerin yapılmasına ihtiyaç duyulmaz.